معمولا اکثر کشاورزان رانندگی با تراکتور را تا حدی فراگرفتهاند اما یادگیری نحوه استفاده اصولی از این وسیله میتواند در هزینهها، زمان و انرژی کشاورزان صرفهجویی کند. بسیاری از خرابیهای گزارش شده به علت عدم رعایت اصول تعویض دنده تراکتور است. همچنین بسیاری از حوادث ایجاد شده بر اثر عدم رعایت نکات ایمنی بوده است. بنابراین توجه به نکات فنی، ایمنی و کاربردی رانندگی با تراکتور برای همه کشاورزان و استفادهکنندگان از این وسیله امری ضروری تلقی میشود.
چرا اصول رانندگی با تراکتور مهم است؟
تراکتور یکی از مهمترین ماشینآلات کشاورزی است. این وسیله توانست تحولات بزرگی را در صنعت کشاورزی به وجود بیاورد و در حال حاضر کاربردهای بسیار متنوعی دارد. با وجود قابلیتهای فراوان، عمر طولانی و مقاومت بالا در برابر شرایط سخت اما در زمان رانندگی با تراکتور باید به نکات مختلفی توجه کرد تا دستگاه کاربری بهتر و عمر طولانیتری داشته باشد.
رانندگی با تراکتور یک مهارت است که نیاز به طی کردن مراحل آموزشی مختلفی دارد. گرچه بسیاری از افراد به صورت تجربی این عمل را فرا میگیرند اما بهتر است که پیرامون این کار اطلاعات علمی و تئوری رو نیز داشته باشند. آشنایی با قابلیتهای تراکتور، موتور و اجزای فنی و اصول تعویض دنده به افراد کمک خواهد کرد تا به بهترین نحو از این وسیله پرکاربرد بهره بگیرند. لازم به ذکر است که یادگیری قوانین راهنمایی و رانندگی نیز برای رانندگی با تراکتور الزامی است.
چطور تراکتور را به درستی روشن کنیم؟
روشن کردن تراکتور شاید امری ساده به نظر برسد اما عدم رعایت نکات ایمنی میتواند منجر به خطرات زیادی و حتی مرگ راننده شود. در درجه اول فردی که میخواهد رانندگی با تراکتور را شروع کند باید توان جسمی قابل قبولی داشته باشد. همچنین استفاده از لباس و کفش مناسب اهمیت بالایی دارد. قبل از استارت زدن باید بازدیدهای عمومی از تراکتور انجام شده و صندلی نیز متناسب با راننده تنظیم شود. دنده نیز در زمان استارت حتما باید در حالت خلاص باشد. طبق اصول ایمنی موتور تراکتور نباید در فضای سربسته روشن شود. در صورت اجبار به چنین کاری باید پنجره یا دربی را باز نگه دارید.
بازدیدهای پیش از روشن کردن شامل بررسی وضعیت ظاهری تراکتور، لاستیکها و میزان باد چرخها است. همچنین مقدار روغن موتور، آب رادیاتور و سوخت موجود در باک نیز باید چک شود. علاوه بر این محل اتصال لولههای روغن، آب و سوخت باید به دقت بررسی شوند تا در صورت وجود نشت تعمیرات لازم صورت گیرد.
شروع رانندگی با تراکتور
در ابتدا باید ترمز دستی در حالت کشیدهشده قرار بگیرد و سپس اهرمهای دنده، محور انتقال نیرو و سیستم هیدرولیک به حالت خلاص درآورده شوند. برای تراکتورهایی که کلید خاموش کن دارند باید آن را در حالت غیرفعال قرار دهند و البته اهرم گاز دستی در وضعیت وسط قرار بگیرد. سپس میبایست سوئیچ تراکتور به حالت روشن تغییر وضعیت دهد. در این لحظه باید لامپهای هشداردهنده چک شده تا در صورت مشاهده ایراد فنی، کار با تراکتور متوقف شود. در نهایت توسط سوئیچ یا دکمه راهانداز موتور میبایست تراکتور روشن شود.
اصول ایمنی رانندگی با تراکتور
تراکتورها قابلیتها و ویژگیهای متنوعی دارند. از همین رو اصول ایمنی و نکات رانندگی با تراکتور برای انواع مختلف آن متفاوت است. در ادامه به برخی از اصول عمومی ایمنی تراکتورها اشاره خواهیم کرد.
- در صورت مشاهده ایراد فنی نباید به رانندگی با تراکتور ادامه داد.
- از چرخاندن فرمان در سرعتهای بالا بپرهیزید؛ این کار ممکن است منجر به واژگونی تراکتور شود.
- پیش از حرکت باید آزاد بودن ترمز دستی بررسی شود.
- بدون داشتن چراغ رانندگی از رانندگی در شب یا هوای مهآلود خودداری کنید.
- از سوار کردن فردی به جز رانند باید خودداری شود.
- جفتکن پدالهای ترمز، جز در موارد ضروری، نباید آزاد باشد.
- سوار شدن یا پیاده شدن از تراکتور در حال حرکت به هیچ وجه نباید انجام شود.
- پیش از حرکت سالم بودن ترمزها باید به دقت بررسی شود.
- دور زدن در زمینهای ناهموار میتواند حادثه آفرین باشد و تا حد امکان باید از آن اجتناب کرد.
- در صورت وجود کمربند ایمنی، حتما باید از آن استفاده شود.
چطور تراکتور را به درستی متوقف کنیم؟
توقف تراکتور نباید با شدت بالا و ترمزهای شدید صورت بگیرد. پس از توقف، ترمز دستی باید کشیده شده و پس از سرد شدن موتور، تراکتور خاموش شود. پس از خاموشی کامل موتور، تراکتور باید در دنده سنگین قرار بگیرد تا در صورت خرابی ترمز دستی، وسیله در حالت خلاص شروع به حرکت نکند. بهتر است تراکتور در زمین شیبدار پارک نشود و در صورت پارک در این زمینها، از موانعی مثل سنگ برای چرخهای عقب استفاده شود. همچنین جهت چرخهای جلو باید به سمت مخالف جاده یا فضای باز قرار گیرد.
جفتکن پدال ترمز چیست و چه کاربردی دارد؟
اگر تجربه رانندگی با تراکتور را داشته باشید، مشاهده کردهاید اکثر آنها دو پدال ترمز دارند. با فشار دادن پدال ترمز هر طرف، مسیر تراکتور به همان سمت منحرف خواهد شد. این قابلیت در زمان دور زدنهایی با شعاع کم به کار میرود. در هنگام حرکت در جاده باید دو پدال در حالت جفت قرار بگیرند تا در صورت خطای انسانی راننده، مسیر تراکتور به یکباره منحرف نشود.
تعویض دنده تراکتور چطور باید انجام شود؟
اصول تعویض دنده تراکتور باید با توجه نوع حرکت وسیله مشخص شود. برای مثال در زمان گردش در شعاع کم باید کلاچ فشار داده شده و دنده به شکل کامل درگیر شود. همچنین در زمان توقف باید همزمان با کم کردن دور موتور، پدال گاز و کلاچ را فشار را داده و دنده را به حالت خلاص درآورد. پس از توقف کامل پدال کلاچ باید رها شود.
از دیگر اصول تعویض دنده تراکتور میتوان به اصول خاموش یا روشن کردن اشاره کرد. پس از متوقف شدن و خاموش کردن باید وسیله را در وضعیت دنده سنگین قرار داد. در زمان حرکت در شیبهای تند یا انجام فعالیتهای سخت نیز باید از دنده سنگین تراکتور استفاده شود. پیش از روشن شدن هم باید دنده در وضعیت خلاص قرار بگیرد.
جمعبندی
تراکتورها جزو وسایل پرکاربرد در صنعتی کشاورزی هستند و یادگیری نحوه رانندگی با تراکتور میتواند برای هر کشاورزی کارگشا باشد. همچنین برای استفاده بهتر و امنتر از این وسیله باید اصول تعویض دنده تراکتور به خوبی فرا گرفته شود تا شاهد بروز حوادث یا نقصهای فنی نباشیم. رعایت اصول ایمنی و استفاده صحیح از این وسیله سنگین و پرکاربرد میتواند بازدهی کسبوکار را افزایش دهد و سبب افزایش عمر تراکتور شود. بدین ترتیب سودآوری بیشتر خواهد شد و هزینههای مربوط به تعمیر و نگهداری یا خرید قطعات جدید کاهش پیدا خواهد کرد.