مسلماً برداشت محصول به وسیله ماشینهای صنعتی سریعتر و بهتر از شیوههای سنتی و دستی است. با استفاده از ماشینآلات کشاورزی، به کشاورز این فرصت داده میشود که در مدت زمان کوتاه محصول خود را جمع آوری کند.
تمام زحمات یک کشاورز، از آماده کردن زمین برای کاشت و داشت محصول، در مرحله برداشت خود را نشان میدهد. هر چه قدر این مرحله دقیقتر باشد و به نحو احسن انجام شود، سود و درآمد بیشتری برای کشاورز خواهد داشت و باعث ایجاد انگیزه افراد به این صنعت میگردد. به همین منظور تصمیم گرفتهایم تا تاریخچه برداشت را به طور مختصر با شما به اشتراک بگذاریم.
در حالت کلی سه دسته ماشین برداشت داریم، که هر کدام برای یک نوع از محصولات مناسب است، که عبارتند از:
- علوفه
- غلات
- چغندر، سیبزمینی، ذرت، پنبه، نیشکر و غیره
در حالت کلی علوفه شامل محصولاتی چون، سورگم، ارزن، تیموتی، جو دوسر، علف مراتع و حتی گندم و جو میباشد. اما منظور از علوفه در این مقاله یونجه و شبدر میباشد. از شمال تا جنوب ایران یونجه محصولی قابل کشت است.
بستههایی که برای یونجه در نظر گرفته شده به صورت مکعبی است. اما در کشورهای دیگر به شکل بستههای سیلوییتر، و سیلویی خشک بستهبندی میگردد. یونجه تازه درو شده، دارای رطوبت بالا بین 70 الی 85 درصد بوده که برای انبار کردن نیاز است که این درصد کاهش یابد و به 20 برسد. برای کاهش رطوبت میتوان این علوفهها را در مزرعه در معرض آفتاب قرار داد و یا از گرمکنهای و خشککن های موجود در بازار که مناسب این صنعت است، استفاده کرد. در منطقههای مرطوب که در آن بارش باران زیاد است بین زمان درو تا جمع آوری علوفه نباید فاصله زیادی وجود داشته باشد.
ماشین های برداشت یونجه
از 5000 سال پیش تاکنون اصلیترین وسیله برداشت علوفه داس بوده است. کلمه تا کنون شاید برای شما تعجبآور باشد اما درست است، هنوز در بسیاری از نقاط ایران و جهان سوم از داس استفاده میشود. بعد از داس، قداره یا شامیله را داریم که به عبارتی تکمیل شده داس است که عملکرد بیشتر و خستگی کمتری به همراه دارد. یک کارگر با یک داس معمولی حدود 250متر در روز برداشت میکند، اما طبق آمار زمینی به مساحت یک هکتار، با 40 نفر نیرو کار،به طورمتوسط 1000متر مربع با شامیله میتوان برداشت کرد. در واقع برای برداشت با شامیله، هر هکتار 100نفر نیرو کار نیاز دارد.
در سال 1800 میلادی ماشین های دروگری روی کار آمدند که با نیروی دام کار میکردند. دروگر ها با اصول قیچی، با حرکت رفت و برگشتی تیغها ساخته و تکمیل شده بودند. اگر بخواهیم ماشین دروگر را به نسل امروز معرفی کنیم، با مثال چمنبرها این کار را میکنیم. چمن برها در حقیقت ماشینهای درو دستی میباشند. اولین بار این ماشین در سال 1840 در آمریکا ساخته شد.
انواع دروگر های رفت و برگشتی
- دامی شانهای
- تراکتوری، ساقهساز یا کاندیشنر
- بشقابی یا ضربهای(بیشتر برای از بین بردن علفهای هرز کاربرد دارد، و برای درو یونجه توصیه نمیشود؛ زیرا با تکرار برش محصوله بصورت پودر در آمده و باعث اتلاف آن میشود.)
درو ساقه ساز(کاندیشنر)
بعد از اینکه یونجه درو گردید و رطوبت آن گرفتیم باید در دستههای معین بستهبندی شود. برای اینکه از کپکزدن ساقه پیشگیری کنیم باید در چند نقطه آن، تَرَک ایجاد کنیم، با این کار خشک شدن همزمان برگ و ساقه را خواهیم داشت. ابزار و وسایل خاصی برای تَرَک دادن روی این شاخهها وجود دارد. بعضی ماشینهای دروگر این قابلیت را دارند که بعد از درو به صورت خودکار ساقهسازی نیز میکنند. این دستگاه از قسمت های زیر تشکیل شده است:
- شاسی
- رانش
- شانههای برش
- چرخ و فلک
- غلطکها
- ردیفکن
- کفش
جارو ها(ریک ها)
بعد از دروکردن، کار ما تمام نمیشود زیرا علوفه گیاهی بسیار پر آب است، باید قبل از انبار کردن خشک شود. خشک کردن در مکانهای گرمسیر و پر آفتاب با استفاده از موور کاندیشنر یا دروساقه ساز امکان پذیر است، اما در مناطق کم آفتاب و مرطوب کافی است که علوفه به موقع جمعآوری نشود و بارندگی صورت بگیرد. برای همین برای جمعآوری آنها از ماشین های ریک یا جارو استفاده میشود. برای بهره بردن بیشتر از ماشین های ریک، باید دستههای علوفه را پرپشت کرده، و چند ردیف کمپشت را تبدیل به ردیفهای پرپشت کنید.
انواع دسته بندی جاروها
مورب: جاروهای مورب احتیاج به نیروی محرکه دارند که از چرخ آنها و محور تواندهی و نیروی هیدرولیک تأمین میگردد. این جاروها از نظر نحوه اتصال به تراکتور دارای انواع دنبالهبند، نیمه سوار و سوار هستند.
خورشیدی: حرکت دورانی از چرخها با زمین و یا علوفه تأمین میگردد. این دستگاه با زمینهای پست و ناهموار سازگاری دارد و نیاز به تنظیمات پیچیدهای ندارد.
پخشکن: در مناطق مرطوب و کم آفتاب کاربرد دارد به این صورت که علوفهای که روی زمین مانده را بلند میکند و پوف میدهد تا کپک نزند.