در مقاله استانداردهای سطوح کیفی روغن موتور اشاره گردیده که استاندارد API که توسط انیستیتو نفت ایالات متحده آمریکا ایجاد شده است؛ مرسومترین دستهبندی سطح کیفی روغن های موتور در ایران میباشد. سطح کیفی روغن موتور، یکی دیگر از نکات مهم در انتخاب روغن موتور مناسب میباشد که در این مقاله با توجه به استاندارد API به بررسی آن خواهیم پرداخت.
با پیشرفت روزافزون مهندسی و فناوری موتور ماشینآلات و تراکتو ها، سطح کیفیت و مواد افزودنی روغن موتور ها نیز دستخوش تغییرات فراوانی گردیده است. به طوری که استاندارد API برای طبقهبندی سطح کیفی روغن موتور کد بندی خاصی ایجاد نموده است. کدبندی API به صورت دو حرفی میباشد؛ که حرف اول بیانگر نوع روغن موتور برای موتور های بنزینی و دیزلی است. روغن موتور های خودروهای بنزینی در استاندارد API با علامت S که حرف اول کلمه Service( اتوسرویسها و تعویض روغن ها، گاراژها) است، آغاز میگردد. همچنین اگر استاندارد API با حرف C، مخفف Commercial(وسیله نقلیه تجاری، کشاورزی) شروع شود، به این معنا میباشد که روغن موتور برای خودروهای دیزلی طراحی و ساخته شده است. در سال ۲۰۱۷ استاندارد API از حرف F که مخفف Fuel-Efficient(مصرف بهینه سوخت) است، برای طبقه بندی نسل جدید روغن موتور های دیزلی استفاده نمود.
همچنین اگر استاندارد API با حرف C، مخفف Commercial(وسیله نقلیه تجاری، کشاورزی) شروع شود، به این معنا میباشد که روغن موتور برای خودروهای دیزلی طراحی و ساخته شده است. در سال ۲۰۱۷ استاندارد API از حرف F که مخفف Fuel-Efficient(مصرف بهینه سوخت) است، برای طبقه بندی نسل جدید روغن موتور های دیزلی استفاده نمود.
API C استاندارد سطح کیفی روغن موتور های دیزلی
در استاندارد API، سطح کیفی روغن موتور های دیزلی، دومین حرف که نشانگر کیفیت روغن موتور دیزلی است، از حرف A آغاز میگردد و در سال ۲۰۱۷ به حرف K ختم گردیده است. در روغنِ موتورهای دیزلی دوزمانه در پایان استاندارد API عدد دو درج میگردد. برای روغن موتورهای دیزل چهارزمانه نیز عدد چهار درج میشود . بدین معنا که روغن موتور دیزلی API CA پایین ترین سطح کیفی روغن موتور دیزلی، و روغن موتور API CK-4 بالاترین سطح کیفی روغن موتور های دیزلی چهارزمانه است. در جدول زیر سطوح کیفی روغن موتور های دیزلی بیان شده است.
سطح کیفی AP | وضعیت | توضیحات |
CK-4 | رایج | در سال ۲۰۱۷ میلادی برای موتور های دیزلی چهارزمانه با دور بالا برای دستیابی به استاندارد انتشار آلایندگی غیر جادهای عرضه گردید. عملکر روغن موتورهای API CK-4 بسیار فراتر از معیارهای عملکرد CJ-4، CI-4، CI-4 PLUS، CI-4 و CH-4 بوده و میتواند برای موتورهای دیزلی که سطوح کیفی بالا توصیه گردیده است، مورد استفاده قرار گیرد. |
CJ-4 | رایج | عملکرد روغن موتور با سطح کیفی API CJ-4 از معیارهای عملکرد سطوح کیفی CI-4 ، CI-4 PLUS، CI-4، CH-4، CG-4 و CF-4 بالاتر است و میتواند به عنوان روغن موتور مناسب موتورهایی که سطوح کیفی بالا برای آنها توصیه گردیده است، مورد استفاده قرار گیرد. |
CI-4 | رایج | موتورهای دیزلی چهارزمانه با دور بالا برای تامین استاندارد انتشار آلایندگی ۲۰۰۴ در سال ۲۰۰۲ عرضه گردید. همچنین میتوان به جای سطوح کیفی CH-4و CE و CF-4 و CG-4 استفاده نمود. برخی از روغن موتور های با سطح کیفی CI-4 میتوانند سطح کیفی CI-4 PLUS را دارا باشند. |
CH-4 | رایج | در سال ۱۹۹۸ میلادی برای موتور های دیزلی چهارزمانه با دور بالا براساس استانداردهای انتشار آلایندگی ۱۹۹۸ عرضه گردید. همچنین میتوان به جای سطوح کیفی CD و CE و CF-4 و CG-4 استفاده نمود. |
CG-4 | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۲۰۰۹ مناسب نیست. |
CF-4 | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۲۰۰۹ مناسب نیست. |
CF-2 | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۲۰۰۹ مناسب نیست. موتور های دو زمانه ممکن است نیازهای مختلف روانکاری را نسبت به موتور های چهارزمانه داشته باشند، بنابراین تولید کننده خودرو میبایست با استانداردهای روانکاری بروز، روغن موتور مناسب را پیشنهاد نمایند. |
CF | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۲۰۰۹ مناسب نیست. |
CE | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۱۹۹۴ مناسب نیست. |
CD-II | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۱۹۹۴ مناسب نیست. |
CD | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۱۹۹۴ مناسب نیست. |
CC | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۱۹۹۰ مناسب نیست. |
CB | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۱۹۶۱ مناسب نیست. |
CA | منسوخ | احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی، پس از سال ۱۹۵۹ مناسب نیست. |
API F استاندارد نسل جدید سطح کیفی روغن موتور های دیزلی
در سال ۲۰۱۷ برای موتور های دیزلی چهارزمانه با دور موتور بالا( ۱۰۰۰ دور در دقیقه)، سطح کیفی API FA-4 براساس استاندارد انتشار گازهای گلخانهای معرفی گردید. شاخص گرانروی FA-4 به صورت x W 30 میباشد.
در موتور های دیزلی که سطوح کیفی CK-4، CJ-4 ، CI-4، CI-4 PLUS، CI-4 و CH-4 برای روغن موتور آنها توصیه گردیده است، نمیتوان از روغن موتور های با سطح کیفی FA-4 استفاده نمود. با مراجعه به دفترچه راهنمای خودروهای دیزلی میتوان تعیین کرد که آیا سطح کیفی API FA-4 برای موتور دیزلی مناسب است یا خیر.
API S استاندارد سطح کیفی روغن موتور های بنزینی
در استاندارد API سطح کیفی روغن موتورهای بنزینی، دومین حرف نشانگر کیفیت روغن موتور بنزینی است. پس از حرف S یکی از حروف A تا N می آید و بالاترین سطح کیفی روغن موتورهای بنزینی که تا کنون در سال۲۰۱۷ معرفی گردیده، API SN Plus می باشد. سطح کیفی API SA نیز پایین ترین سطح کیفی روغن موتورهای بنزینی است. اطلاعات مربوط به سطوح کیفی روغن موتورهای بنزینی در جدول زیر آمده است.
سطح کیفی روغن موتور | وضعیت | توضیحات |
SN Plus | رایج | بالاترین سطح کیفی API که در سال ۲۰۱۷ معرفی گردیده است. |
SN | رایج | این روغن موتور برای تمامی موتور های خودرو بنزینی از سال ۲۰۱۰ به بعد مناسب است. این نوع روغن موتور در برابر اکسیداسیون مقاوم بوده، پوشش دهی فوق العاده ای دارد و محافظت آن در برابر رسوبگذاری بر روی قطعات تکمیل شده است. این روغن موتور عملکرد موتور در دمای پایین را بهبود میبخشد. روغن موتور با استاندارد SN باعث صرفه جویی در مصرف سوخت نیز میگردد. |
SM | رایج | برای موتور خودروهای مدل ۲۰۱۰ و بالاتر. |
SL | رایج | برای موتور خودروهای مدل ۲۰۰۴ و بالاتر. |
SJ | رایج | برای موتور خودروهای مدل ۲۰۰۱ و بالاتر. |
SH | منسوخ | احتیاط: برای استفاده در اکثر موتور های بنزینی که بعد از سال ۱۹۹۶ ساخته شده مناسب نیستند. حفاظت کافی در برابر لجن و اکسیداسیون و سایش موتور ندارد. |
SG | منسوخ | احتیاط: برای استفاده در اکثر موتور های بنزینی که بعد از سال ۱۹۸۸ ساخته شده مناسب نیستند. حفاظت کافی در برابر لجن و اکسیداسیون و سایش موتور را ندارد. |
SF | منسوخ | احتیاط: برای استفاده در اکثر موتور های بنزینی که بعد از سال ۱۹۸۸ ساخته شده مناسب نیستند. حفاظت کافی در برابر لجن موتور را ندارد. |
SE | منسوخ | احتیاط: برای استفاده در اکثر موتور های بنزینی که بعد از سال ۱۹۷۹ ساخته شده مناسب نیستند. |
SD | منسوخ | احتیاط: برای استفاده در اکثر موتور های بنزینی که بعد از سال ۱۹۷۱ ساخته شده مناسب نیستند. استفاده در خودروهای جدید موجب اختلال در کارکرد و آسیب به موتور خودرو میگردد. |
SC | منسوخ | احتیاط: برای استفاده در اکثر موتور های بنزینی که بعد از سال ۱۹۶۷ ساخته شده مناسب نیستند. استفاده در خودروهای جدید موجب اختلال در کارکرد و آسیب به موتور خودرو میگردد. |
SB | منسوخ | احتیاط: برای استفاده در اکثر موتور های بنزینی که بعد از سال ۱۹۵۱ ساخته شده مناسب نیستند. استفاده در خودروهای جدید موجب اختلال در کارکرد و آسیب به موتور خودرو میگردد. |
SA | منسوخ | احتیاط: هیچ ماده افزودنی به روغن موتور اضافه نمیگردد. برای استفاده در اکثر موتور های بنزینی که بعد از سال ۱۹۳۰ ساخته شده مناسب نیستند. استفاده در خودروهای جدید موجب اختلال در کارکرد و آسیب به موتور خودرو میگردد. |
* برخی از روغن موتور ها، دارای قابلیت استفاده همزمان در موتور های بنزینی و دیزلی میباشند که در این صورت سطح کیفی آنها به صورت دو کدی نوشته میشود؛ مانند روغن موتور پترونول فول پرایم که دارای سطح کیفی API SN/CI است.
*همواره روغن موتور با سطح کیفی بالاتر، خواص و عملکرد سطوح کیفی پایینتر را دارا میباشد، یعنی در صورتی که در دفترچه خودرو برای روغن موتور، سطح کیفی پایین تر توصیه گردد، میتوان از روغن موتور های با سطح کیفی بالاتر نیز استفاده نمود. ولی استفاده از روغن موتور با سطح کیفی پایینتر از سطح کیفی پیشنهاد شده در دفترچه راهنمای خودرو ممکن نیست، چرا که میتواند موجب صدمات و آسیبهای متعدد به موتور خودرو یا تراکتور شما گردد.