تراکتورها یکی از مهمترین ماشینآلات صنعتی هستند. این وسیله کمک زیادی به کشاورزان میکند و قابلیتهای بسیار متنوعی دارد. اولین تراکتورها در اروپا ساخته شده است. ایتالیا جزو کشورهای پیشگام در زمینه تولید این ماشینآلات است. تراکتور فیات یکی از محبوبترین و مشهورترین برندهای تراکتور در جهان است. این کارخانه که سابقه درخشانی در صنعت خودروسازی دارد، در قرن بیستم میلادی سهم زیادی از بازار تراکتور جهان را در اختیار گرفت. امروزه مدلهای قدیمی تراکتورهای فیات در ایران فعال هستند و طرفداران خاص خود را دارند.
تاریخچه کارخانه فیات
فیات (FIAT) یکی از مشهورترین شرکتها و کارخانههای اروپاست که در کشور ایتالیا تاسیس شده است. این کارخانه از سال ۱۹۱۰ خط تولید تراکتور را راهاندازی کرد اما پس از وقوع جنگ جهانی اول، فعالیتهای این کارخانه موقتا تعطیل شد. ایتالیا جزو کشورهایی بود که به شدت تحت تاثیر جنگ جهانی اول قرار گرفت و به همین دلیل بحرانهای مالی و سیاسی زیادی را پشت سر گذاشت.
اولین تراکتور فیات
تراکتور فیات ۷۰۲ جزو اولین تراکتورهای صنعتی اروپا محسوب میشود که برای امور صنعتی و کشاورزی ساخته شده است. پس از موفقیت در تولید و عرضه تراکتور فیات ۷۰۲، این کارخانه ایتالیایی مدلهای 702A، 702B و 702BN را تولید کرد. همگی این مدلها جزو محصولات پرفروش کارخانه فیات محسوب میشوند.
توسعه تراکتورهای فیات در قرن بیستم
در سال ۱۹۳۲ تراکتور فیات 700C تولید شد. این تراکتور با وجود قدرت بالا و عملکرد فوقالعاده دارای نواقصی در طراحی بود. در نتیجه کارخانه فیات تصمیم گرفت با سبکسازی موتور این دستگاه، تراکتوری دیگر با نام فیات 702C را وارد بازار کند. مدل 700C ۳۵ اسب بخار قدرت داشت؛ در حالی که قدرت موتور تراکتور فیات 702C تنها ۲۸ اسب بخار بود. کارخانه فیات برای کار در زمینهای مرطوب و گلی نیز تراکتور مخصوصی طراحی کرد که ظرفیت کششی بسیار بالایی داشت. این تراکتور با نام فیات خزنده 700C معرفی شد.
با گذشت ۷ سال از تولید سری 700C، کارخانه فیات به این نتیجه رسید که بازار نیاز به تولید تراکتورهای بیشتری دارد. در نتیجه این شرکت اولین خط تولید انبوهش را راهاندازی کرد. نخستین محصولی که از این خط تولید خارج شد، تراکتور فیات ۴۰ بوگتو بود. بوگتو قابلیت کار با سوختهای مختلف را داشت و از این نظر یک نوآوری محسوب میشد.
پیشرفت پس از جنگ جهانی دوم
پس از جنگ جهانی دوم کارخانه فیات توانست محصولاتش را گسترش دهد و تراکتورهای بهتر و کارآمدتری را به بازار معرفی کند. تراکتور خزنده فیات ۵۰ اولین محصول این کارخانه پس از جنگ جهانی دوم محسوب میشود. پس از آن از تراکتور فیات ۶۰۰ و فیات خزنده ۶۰۱ رونمایی شد. ساخت فیات خزنده ۶۰۱ یک نوآوری در صنعت تراکتورها و ماشینهای کشاورزی محسوب میشد. در این ماشین به جای فرمان، اهرمها وظیفه هدایت تراکتور را بر عهده داشتند.
دهه طلایی ۱۹۵۰
سال ۱۹۵۱ شرکت فیات با تراکتور R25 بازار اروپا را تحت تاثیر قرار داد. این تراکتور خیلی سریع طرفداران زیادی در سرتاسر اروپا پیدا کرد و به یکی از محبوبترین محصولات صنعتی ایتالیا تبدیل شد. سال ۱۹۵۲ نیز تراکتورهای OM ساخته شدند. مدلهای OM35 و OM40 از این سری بیشتر مورد استقبال کشاورزان قرار گرفت.
روند رو به رشد کارخانه فیات در دهه ۱۹۵۰ همچنان ادامه داشت. در سال ۱۹۵۷ پرفروشترین تراکتور آن دوره ساخته شد. فیات ۱۸ یکی از مهمترین محصولات کارخانه تراکتورسازی فیات در کل تاریخ محسوب میشود. در انتهای این دهه شرکت فیات از سری ۲۰۰ تراکتورهای خود رونمایی کرد که شامل مدلهای موفقی مثل R211 بود.
این تراکتور برای کار در زمینهای کوچک بسیار مناسب بود و جعبهدنده ۸ سرعته داشت. ۶ دنده مربوط به حرکات رو به جلو و ۲ دنده برای حرکات رو به عقب تعبیه شده بود. نهایت سرعت تراکتور فیات R211 حدود ۲۰ کیلومتر بود که در آن دوره زمانی یک رکورد به حساب میآمد. ابعاد کوچک، قیمت مناسب و وزن کم (حدود ۹۰۰ کیلوگرم) سبب شد تا بسیاری از کشاورزان کمبضاعت هم بتوانند برای کشت و زرع زمینهای کوچک خود این تراکتور را خریداری کنند.
افزایش خطوط تولید و ارتقا فناوری تراکتورها
پس از کسب موفقیتهای مختلف در دهه ۱۹۵۰، کارخانه فیات شروع به توسعه و ارتقا موتور و قابلیتهای فنی تراکتورها کرد. به همین دلیل تلاشها برای تولید سری دیامانت (Diamante) آغاز شد. محصولات این سری نسبت به تراکتورهای قبلی کارخانه فیات موتورها و سیستم هدایت پیشرفتهتری داشتند. قفل دیفرانسیل و دستگاه آمپلیکوپل (AMPLICUPLE) از جمله ویژگیهای جدید تراکتور فیات بود. استقبال از سری دیامانت فوقالعاده بود. تا سال 1968 مدلهای 250، 450 و 550 و کمی بعد مدلهای 650 و 850 به بازار اروپا و آمریکا صادر شدند. پس از موفقیت نمونههای اولیه سری دیامانت، مدل 1000 و 1300 نیز با قابلیتها و قدرت بیشتر ساخته شد.
در دهه ۷۰ نیز ساخت مدلهای جدید سری دیامانت ادامه یافت. مدلهای جدید با نام سوپر (Super) و اسپشیال (Special) شناخته میشدند. در این تراکتورها قدرت موتور و ظرفیت حمل بار افزایش پیدا کرده بود.
در اواسط دهه 1970 سری فیات 80 با مدلهای 580، 680، 780، 880، 880\5، 980، 1180، 1280، 1380 و 1580 ساخته شد. مهندسان کارخانه فیات در این مدلها برای اولین بار کابین سکویی را به صورت کابینی متصل به تراکتور طراحی کردند.
در ابتدای دهه ۱۹۸۰ نیز تراکتورهای جدید فیات با قدرت بسیار بالا و قابلیتهای متنوع تولید شد. کارخانه فیات نام «تراکتور روزانه» را برای محصولات جدیدش انتخاب کرد. سری ۶۶ تراکتور فیات در این دهه تولید شد که برای مزارعی با مقیاس کوچک بسیار مناسب بود. پیشرفتهای این کارخانه در سالهای بعدی نیز ادامه داشت. در نهایت سری وینر Winner در دهه ۱۹۹۰ وارد بازار شد که همچنان جزو تراکتورهای پرفروش کارخانه فیات محسوب میشود.
جمعبندی
تراکتور فیات بیش از یک قرن عمر دارد و سالها است که به عنوان تراکتوری مطمئن، قدرتمند و مستحکم در بازارهای کشورهای مختلف خودنمایی میکند. شرکت فیات نیز جزو مهمترین برندهای خودروسازی و تولید ماشینآلات کشاورزی محسوب میشود. با وجود رقبای قدرتمندی مثل فرگوسن، یونیورسال و جاندیر، تراکتور فیات توانسته طرفداران بسیار زیادی در سرتاسر جهان داشته باشد. این کارخانه هر سال با تولید محصولاتی متنوع، بهروز و کارآمد سهم قابل توجهی از گردش مالی این بازار را به خود اختصاص میدهد.