سال‌هاست که با روی کار آمدن تراکتور و انواع ماشین آلات کشاورزی بسیاری از فعالیت‌های کشاورزی با کیفیت بهتر و در زمان کوتاه‌تری انجام می‌شود. همان طور که می‌دانید شخم زدن زمین کار طاقت فرسا و دشواری است و برای انجام آن به زمان و انرژی زیادی نیاز است، اما امروزه با وجود ماشین آلات کشاورزی میتوان به آسانی و با زحمت کمتری مساحت قابل توجهی از زمین کشاورزی را شخم زد. با توجه به اینکه شخم زدن با تراکتور یکی از کاربردهای اصلی این ماشین است، در ادامه این مقاله با انواع شخم زدن با استفاده از این ماشین بیشتر آشنا خواهیم شد، پس با فروشگاه لوازم تراکتور سیسال همراه باشید.
شخم چیست؟
به از بین بردن سفتی خاک و بهم زدن آن برای فراهم آوردن شرایط مناسب جهت کاشت گیاهان شخم زدن گفته می‌شود. شخم زدن این امکان را فراهم می‌آورد تا تهویه هوا به خوبی انجام شود و در نتیجه نفوذپذیری خاک افزایش پیدا کند. در زمان شخم زدن رشد میکروارگانیسم‌های مفید خاک افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه نرمی خاک و کاهش تبخیر آب را به همراه دارد. با شخم زدن تمامی بقایای گیاهان و ریشه‌های علف‌های هرز از بین می‌رود و خاک برای پرورش گیاه جدید آماده می‌شود.
انواع شخم زن
برای شخم زدن از تجهیزات و ادوات مختلف برای نرم کردن خاک مانند شن کش، کلنگ و بیل استفاده می‌شود، اما اگر مزرعه بزرگ باشد می توان با گاو آهن‌های مختلف یا شخم زن‌های موتوری عملیات شخم زدن را انجام داد.
شخم زن دستی
همانطور که اشاره شد، شخم زدن زمین کشاورزی کار سخت و طاقت فرسایی است که یکی از بهترین تجهیزاتی که برای مزارع کوچک، منازل ویلایی و باغ‌ها میتوان از آن استفاده کرد، شخم زن دستی است که به آن مینی تیلر یا تیلر دستی گفته می‌شود. این وسیله در دو مدل بنزینی و دیزلی ساخته شده تا بتوان متناسب با نیاز آن را تهیه و استفاده کرد.
شخم زدن زمین با گاوآهن
گاو آهن در مدل‌های مختلفی تولید شده تا بتوان متناسب با نوع زمین کشاورزی آن‌ها را انتخاب کرده و نسبت به شخم زدن زمین اقدام کرد. به صورت کلی برای شخم زدن هر نوع زمینی باید از وسیله خاصی استفاده شود، به طور مثال زمین‌های کوچک و ناهموار بیل، زمین‌های سنگلاخی گاوآهن قلمی و زمین‌های وسیع گاوآهن برگردان دار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بعضی از شرایط حتی نیازی به زدن شخم در زمین نیست و فقط با زدن چند دیسک میتوان به هدف خود رسید.
شخم زدن زمین با تراکتور با استفاده از گاوآهن بشقابی
عامل خاکورزی در این نوع گاو آهن بشقاب‌های مقعر هستند که روی شاسی نصب می‌شوند و هنگام حرکت به جلو به کمک وزن خود، در خاک نفوذ می‌کند و خاک را برش می‌دهد و بر می‌گرداند. عمق کار بشقاب‌های گاوآهن توسط چرخ یا سیستم‌های تراکتور قابل تنظیم است. نکته قابل توجه آن است که سرعت کار این گاوآهن ها بالا نیست.
شخم زدن زمین با گاوآهن قلمی (چیزل)
گاوآهن چیزل دستگاهی است که با استفاده از آن میتوان زمین را به آسانی زیر و رو کرد. این گاوآهن با ایجاد شیارهایی در عمق خاک، رطوبت موجود در لایه‌‌های مختلف را حفظ می کند. هر گاوآهن قلمی دارای 2 تا 3 ردیف شاخه بوده که شاخه‌ها به صورت زیگزاگی به شاسی متصل هستند تا بقایای گیاهی بدون مانع از آن‌ها عبور کنند. به صورت کلی به ازای هر 30 سانتی‌متر عرض کار، یک شاخه قرار خواهد گرفت.
شخم زدن زمین با گاوآهن برگردان دار
گاوآهن برگردان‌دار از متداول‌ترین گاو آهن‌های مورد استفاده در ایران است. این مدل گاو آهن دارای دو مدل یک طرفه و دو طرفه تقسیم است. گاو آهن برگردان دار در زمان ایجاد شکاف در زمین و نفوذ در آن، خاک کنده شده را بر می‌گرداند. این مدل گاو آهن حدود 90 تا 95 درصد بقایای گیاهی را در هر عملیات شخم دفن می‌کند و تنها 5 تا 10 درصد از بقایا و خاک سطحی زیر و رو نمی‌شود.
سخن آخر
استفاده از تراکتور برای شخم زدن زمین کشاورزی این امکان را فراهم می‌آورد تا هزینه‌ها نیز به میزان قابل توجهی صرفه‌جویی شود زیرا برای انجام کار نیازی به نیروی انسانی نیست و تنها با استفاده از تراکتور و تجهیزات مناسب میتوان زمین کشاورزی را شخم زد و برای کاشت گیاه آن را آماده کرد.
