تمامی وسایل نقلیه دارای قطعات مختلفی هستند که هریک از آنها وظیفهای بر عهده دارد تا عملکرد وسیله نقلیه دچار مشکل نشود و کاربر بتواند با خیال آسودهای از آن بهرهمند شود. یکی از این قطعات مهم، بلبرینگ است. بلبرینگ به معنای توپهای حامل بوده و این قطعه نوعی یاتاقان یا چرخ دنده چرخشی یا توپی است که در هر وسیلهای که میچرخد مورد استفاده قرار میگیرد و مانع از ایجاد سایش و اصطکاک سطح در حال چرخش روی هم خواهد شد. با توجه به کاربردی که این قطعه دارد، از آن در قسمتهای مختلف وسایل نقلیه استفاده میشود که در ادامه با انواع بلبرینگ آشنا خواهیم شد.
کاربرد انواع بلبرینگ
بلبرینگها در قسمتهای مختلف وسایل نقلیه که امکان ایجاد اصطکاک وجود دارد، مورد استفاده قرار میگیرند و شامل موارد زیر میشوند:
- بلبرینگ دینام
- بلبرینگ پلوس
- بلبرینگ گیربکس
- بلبرینگ فرمان
- بلبرینگ دنده هرزگرد
- بلبرینگ چرخ
- بلبرینگ کلاچ
- بلبرینگ اکسل
بخشهای اصلی کاربرد بلبرینگ
۱. کاهش استهلاک قطعات
بلبرینگ علاوه بر اینکه از ایجاد اصطکاک جلوگیری میکند، باعث کاهش استهلاک قطعات نیز میشود و مانع از هدر رفتن انرژی تحت تاثیر گرمای و اصطکاک ایجاد شده نیز میشود.
۲. کمک به انتقال قدرت بین قطعات
با توجه به ساختاری که انواع بلبرینگ دارد، امکان چرخش برخی قطعات را روی هم را فراهم آورده و علاوه بر ممانعت از ایجاد اصطکاک در انتقال نیرو بین این قطعات نیز نقش بسزایی را ایفا میکند.
۳. پیشگیری از سایش قطعات و سطوح
بلبرینگ باعث میشود تا از تماسهای تحلیلی و ایجاد خوردگی بین سطوح کاهش پیدا کند، بنابراین قطعات دچار آسیبهای ناشی از ساییدگی نخواهند شد.
قسمتهای تشکیل دهنده بلبرینگ
هرچند بلبرینگ خود از جمله قطعات کوچکی است اما از اجزای متعددی تشکیل شده که به ظرافت کنار هم چیده شده و نقشی مهم و بزرگ را در خودرو و دیگر ماشینآلات صنعتی ایفا میکند. اجزای تشکیل دهنده انواع بلبرینگ عبارتند از:
-
کاسه نمد
کاسه نمد قطعهای است که بین رینگها و کیج قرار میگیرد و ممکن است در هر دو سمت کیج و بین رینگ داخلی و خارجی باشد یا تنها بین رینگ داخلی و کیج استفاده شود. کاسه نمد بلبرینگ وظیفه دارد تا مانع از خروج روغن هیدرولیک درون کیجها و بین رولها، به بیرون شود. میتوان گفت این قطعه نوعی عایق در برابر نفوذ آب به درون بلبرینگ است.
-
کنس یا رینگ (Ring)
در ساختار هر بلبرینگ دو رینگ داخلی و خارجی در نظر گرفته شده که معمولا از آلیاژهای مقاوم فولاد ساخته میشوند و دارای استحکام فوق العادهای هستند.
-
ساچمه یا رول (Rolling Elements)
قسمتهای غلطکی بلبرینگ را با نام رول یا ساچمه میشناسیم که در واقع با چرخش خود حرکت بلبرینگ را امکان پذیر میکنند و از جنس فولاد ساخته شدهاند تا دارای مقاومت کافی باشند.
-
قفسه یا کیج (Cage)
به قسمتی که ساچمهها در آن قرار میگیرد از تماس آنها با یکدیگر جلوگیری میکند، قفسه یا کیج گفته میشود. علاوه بر این کیج مانع از حرکت افقی و جانبی رولها نیز میشود و جنس آن نیز از فیبر، فولاد یا برنج خواهد بود.
معرفی انواع بلبرینگ
بلبرینگ انواع مختلفی دارد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) بلبرینگ شیار عمیق
بلبرینگهای شیار عمیق خود به دو زیر دسته بلبرینگهای شیار عمیق یک ردیفه و بلبرینگهای شیار عمیق دو ردیفه تقسیمبندی میشوند که هریک از آنها کاربرد خاص خود را دارد. این مدل از بلبرینگها توانایی کارکرد در سرعتهای بالا را دارد و از نمونههای شناخته شده آن میتوان به بلبرینگ ۶۰۸ که کاربرد بسیار زیادی در دستگاههای مختلف مانند: دریلها، جاروبرقیها، اسپینرها و … دارد، اشاره کرد.
۲) بلبرینگ خود تنظیم
همانطور که از نام بلبرینگهای خود تنظیم مشخص است، این محصول از قابلیت تنظیم و ناهمراستایی شفت برخوردار است. از بلبرینگهای خود تنظیم معمولا در ماشین آلات کشاورزی، نوار نقالهها و.. استفاده میشود.
۳) بلبرینگ تماس زاویهایی
بلبرینگهای تماس زاویهایی که معمولاً در تماس زاویهایی ۱۵، ۲۵، ۴۰ درجه ساخته میشوند و با توجه به ساختاری که دارند، خیلی بهتر از بلبرینگهای شیاردار قادر به تحمل نیروهای محوری بالا هستند.
۴) بلبرینگ کف گرد
بلبرینگ کف گرد قادر به تحمل نیروهای محوری زیاد هستند اما توانایی تحمل نیروهای شعاعی ندارند، پس در هیچ شرایطی بلبرینگهای کف گرد نباید تحت اثر نیروی شعاعی قرار بگیرند. این مدل بلبرینگ از پرکاربردترین نوع از بلبرینگها در صنعت است.