تراکتورها ماشین‌آلاتی هستند که در زمان فعالیت باید وزن زیادی را تحمل و جابجا کنند. این مسئله صرفا محدود به وزن خود تراکتور نمی‌شود؛ بلکه بسته به کاربرد آن معمولا در زمان یدک‌کشی باید وزن اضافه‌تری را نیز تحمل کند. سیستم گیربکس تراکتور به گونه‌ای طراحی شده است که امکان انجام فعالیت‌های مختلفی را فراهم می‌کند. اساسا تعداد دنده‌های تراکتور در مقایسه با خودرو سواری بیشتر است. همین مسئله باعث می‌شود که احتمال خراب شدن گیربکس یا جعبه بندی تراکتور بیشتر شود. در ادامه با ما همراه باشید تا راه‌های جلوگیری از خرابی گیربکس تراکتور را مرور کنیم.
تراکتور چند دنده دارد؟
هر چند که تراکتور برای انجام کارهای سنگین در سرعت‌های کم ساخته شده است؛ اما باید تعداد دنده‌های کافی در آن تعبیه شود تا راننده بتواند متناسب با کاری که انجام می‌دهد، دور موتور ایده‌آل را پیدا کند. از طرفی نباید فراموش کرد که مصرف سوخت تراکتور بسیار بالاست و به همین جهت برای بهینه‌سازی مصرف سوخت باید همواره از کارآمدترین سرعت استفاده کرد. تراکتوری که با سرعت مناسب کار نمی‌کند، سوخت اضافی مصرف کرده و حرکت آن نیز در سربالایی‌ها و سرازیری‌ها با مشکل روبه‌رو می‌شود.
اشاره کردیم که تعداد دنده‌های تراکتور در مقایسه با خودروهای سواری بیشتر است. تراکتورهای معمولی دارای یک جعبه دنده چهار سرعته هستند که در سه محدوده بالا، متوسط و پایین کار می‌کنند. به این ترتیب عملا بین 8 تا 12 دنده در گیربکس تراکتور وجود دارد. البته برخی از تراکتورهای مدرن با جعبه دنده شش سرعته طراحی می‌شوند که در چهار محدوده سرعت کار می‌کنند. به این ترتیب عملا تعداد دنده‌های این دسته از تراکتورها تا 24 دنده افزایش می‌یابد.
تعداد دنده‌های زیاد به معنی سخت‌تر شدن کار با تراکتور نیست؛ چرا که بسیاری از تراکتورهای مدرن از به صورت خودکار عملیات تعویض دنده را انجام می‌دهند. بنابراین حتی کار کردن با آن‌ها در مقایسه با تراکتورهای با دنده دستی قدیمی نیز آسان‌تر است. تراکتورهای قدیمی دارای یک کلاچ دستی هستند که از آن برای تعویض دنده و تغییر جهت استفاده می‌شود.
این در حالی است که تراکتورهای مدرن دارای گیربکس هیدرواستاتیک هستند که مانند گیربکس اتوماتیک در خودرو سواری هستند. بنابراین برای افزایش سرعت نیاز به استفاده از کلاچ در تراکتورهای جدید ندارید. تنها زمانی که نیاز به تغییر سرعت شدید دارید یا در زمان حرکت با دنده عقب باید از کلاچ استفاده کنید.
راه‌های جلوگیری از خرابی گیربکس تراکتور
خرابی گیربکس تراکتور باعث می‌شود که پیشرانه آن با مشکلات جدی مواجه شود. علاوه بر آن به دلیل تعداد دنده‌های زیادی که در گیربکس تراکتورها وجود دارند، خرابی آن هزینه سنگینی روی دست شما باقی می‌گذارد. بنابراین بهترین راه برای جلوگیری از خرابی گیربکس تراکتور، شناسایی عواملی است که می‌تواند باعث بروز مشکل برای آن شوند. به این ترتیب بعد از شناسایی عوامل آسیب‌زا، می‌توان با کنترل آن‌ها جلوی بروز هرگونه آسیبی به گیربکس تراکتور را گرفت.
از جمله اصلی‌ترین دلایل خرابی گیربکس تراکتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روانکاری ناکافی
- نفوذ ذرات آلاینده به درون گیربکس
- نصب نادرست گیربکس
- تحمیل بار اضافی به تراکتور
بنابراین برای جلوگیری از بروز هرگونه آسیب جدی برای گیربکس تراکتور باید اقدامات زیر را انجام دهید.
1. روانکاری گیربکس
برای جلوگیری از سایش دنده‌ها در گیربکس تراکتور یک محفظه روغن در نظر گرفته می‌شود. این روغن در طول مدتی که دنده‌ها با یکدیگر درگیر هستند، روی سطح آن‌ها اعمال می‌شود. به این ترتیب مانع از اصطکاک بیش از حد و آسیب دیدن گیربکس می‌شود.
ممکن است در گذر زمان به دلایل مختلف میزان روغن موجود در محفظه روغن گیربکس کاهش پیدا کند. در چنین شرایطی سایش دنده‌ها به یکدیگر رخ داده و خیلی زود آسیب‌های جدی متوجه آن‌ها می‌شود. برای جلوگیری از بروز این مشکل حتما توجه داشته باشید که محفظه روغن گیربکس تا سطح مشخصی دارای روغن باکیفیت باشد.
2. جلوگیری از نفوذ ذرات آلاینده
در صورتی که روغن روانکاری از کیفیت مناسب برخوردار نباشد، عملا خاصیت خود را از دست می‌دهد. با توجه به اینکه تراکتورها عمدتا در محیط‌های آکنده از گرد و خاک استفاده می‌شوند، امکان نفوذ ذرات گرد و غبار به درون محفظه روغن گیربکس آن‌ها بالاست. به این ترتیب خاصیت روان‌کنندگی روغن افت چشمگیری پیدا می‌کند. در صورتی که لکه‌های سیاه روی دنده‌های گیربکس تراکتور مشاهده کردید، نشانه نفوذ ذرات آلاینده به درون روغن روانکاری است. در این شرایط باید نسبت به تعویض روغن گیربکس اقدام کنید.
3. بررسی محل نصب گیربکس
شاید کمی عجیب به نظر برسد؛ اما این امکان وجود دارد که محل نصب گیربکس به درستی در نظر گرفته نشده باشد. این اتفاق به ظاهر ساده می‌تواند باعث بروز آسیب‌های جدی برای گیربکس شود. بنابراین برای جلوگیری از خرابی گیربکس تراکتور حتما این موضوع را با دقت بررسی کنید.
4. عدم تحمیل بار اضافی به تراکتور
هر تراکتور با توجه به پیشرانه‌ای که روی آن تعبیه شده، دارای توان محدودی است. تحمیل بار اضافی به تراکتور باعث آسیب‌های جدی به بخش‌های مختلف آن از جمله گیربکس می‌شود. بنابراین حتما توجه داشته باشید که در طول مدت بهره‌برداری از تراکتور به هیچ عنوان بار اضافی به آن تحمیل نکنید.
کلام پایانی
در این مقاله به بررسی راه‌های جلوگیری از خرابی گیربکس تراکتور پرداختیم. موضوع مهم دیگری که باید در پایان به آن اشاره کنیم، اهمیت تشخیص زودهنگام علائم خرابی گیربکس تراکتور است. سعی کنید با بازدیدهای دوره‌ای تراکتور از سلامت آن اطمینان حاصل کنید. حتما از روغن با کیفیت و درجه یک برای روانکاری گیربکس استفاده کنید. چنانچه علائم خرابی گیربکس را نیز مشاهده کردید، فورا به تعمیرگاه مراجعه کنید.
